Coccidiose bij BL1S kuikens: Nieuwe inzichten door monitoring met HTSi

Begin dit jaar startten drie Nederlandse en één Belgische dierenartsenpraktijk met in totaal 13 dierenartsen na een intensieve training met het uitvoeren van het Health Tracking System (HTSi). Op 5 maanden tijd zijn maar liefst 2365 Ross 308 en Hubbard JA757 kuikens geanalyseerd, wat een ongekend aantal is binnen zo'n korte tijd. Dit biedt unieke inzichten in de diergezondheid van zowel reguliere kuikens als traaggroeiende Beter Leven 1 Ster (BL1S) kuikens. Inzichten die toegevoegde waarde bieden aan de pluimveesector.

HTSi voor Uitgebreide Monitoring van Pluimvee

Elanco ontwikkelde reeds 20 jaar geleden het Health Tracking System (HTSi) om de diergezondheid van pluimvee in het veld te monitoren. Dit gestandaardiseerd systeem stelt ons in staat om op objectieve wijze advies te verstrekken op basis van bevindingen in het veld.

Het HTSi systeem wordt wereldwijd in meer dan 50 landen gebruikt, zowel binnen als buiten Europa. De kracht van HTSi ligt in de uniforme en objectieve manier waarop gezondheidsgegevens worden vastgelegd. Het volume en de consistentie maken het mogelijk voor veehouders om een duidelijk beeld van hun bedrijf te krijgen en antwoorden te vinden op vragen die spelen in de sector.

HTSi begint met het evalueren van het koppel pluimvee, waaronder uniformiteit en levenskracht, evenals het stalbeeld, zoals de kwaliteit van het strooisel. Daarnaast worden bij elk dier meer dan 40 verschillende parameters geëvalueerd, waaronder darmgezondheid en letsels aan de luchtwegen, botten, immuunsysteem en meer. Het is van belang om niet alleen naar de darmgezondheid te kijken, maar het volledige kuiken te beoordelen voor vooruitgang en de juiste inzichten in de darmgezondheid te verkrijgen.

Op basis van de ingevulde parameters wordt een totaalscore toegewezen aan het pluimvee. Dit maakt een snelle beoordeling van de algehele gezondheid mogelijk en geeft inzicht in mogelijke verbeteringen. Het streven is naar een intestinale integriteit (I²) score van >90, wat een indicator is voor een goede darmgezondheid op het bedrijf. Des te hoger de I² score, des te beter de darmgezondheid op uw bedrijf.

Coccidiose bij BL1S Kuikens en Monitoring van Pluimvee

In 2022 zijn darmgezondheidsgegevens verzameld bij 190 BL1S kuikens via een veldstudie met behulp van HTSi. Hieruit bleek dat coccidiose duidelijk aanwezig was, zelfs bij ogenschijnlijk gezonde pluimveekoppels (Foto 1&2). Naast de bekende coccidiosestammen (E. maxima, E. tenella en E. acervulina), werden ook agressieve stammen zoals E. necatrix en E. brunetti aangetroffen bij enkele koppels1. Dit wijst erop dat coccidiose ook een bedreiging vormt voor conceptkuikens, zelfs als ze langer worden aangehouden. Sinds deze studie is HTSi uitgevoerd bij 704 BL1S kuikens, waardoor we een duidelijker beeld krijgen van de evolutie van coccidiose en darmgezondheid voor dit specifieke concept.

Uit de grafiek (Fig. 1) blijkt dat BL1S kuikens ook een duidelijke coccidiosepiek vertonen. Deze piek treedt een week later op dan bij reguliere vleeskuikens en neemt daarna af. Opmerkelijk is dat de coccidiosedruk weer toeneemt in de tweede helft van de ronde, waardoor coccidiose gedurende de hele ronde een bedreiging vormt voor BL1S kuikens².

De darmgezondheidsscore (I²) bij BL1S kuikens varieert gedurende de ronde en neemt af naarmate de coccidiosedruk toeneemt (Fig. 2). Er is aanzienlijke variatie in darmgezondheid, wat ruimte biedt voor verbetering. Tussen dag 44 en dag 56 heeft 25% van de kuikens een I² score lager dan 90, en in de leeftijdscategorie van dag 29 tot dag 36 is dit zelfs tussen de 25% en 50%².

Vergelijking tussen Reguliere en BL1S Kuikens

Ondanks de perceptie dat diergezondheid bij BL1S kuikens over het algemeen beter is dan bij reguliere kuikens, tonen de inzichten verkregen via HTSi een ander beeld. Met name op het gebied van darmgezondheid, waar coccidiosedruk een belangrijke rol speelt. Coccidiose is niet alleen prominent aanwezig bij reguliere vleeskuikens, maar blijkt ook aanzienlijk bij BL1S kuikens. HTSi maakt het mogelijk om de werkelijke coccidiosedruk te meten aan de hand van darmletselscores. In onderstaande tabel wordt de gemiddelde coccidiose letselscore weergegeven per leeftijdscategorie bij zowel BL1S als reguliere vleeskuikens.

De piek van coccidiose doet zich niet alleen een week later voor bij BL1S kuikens vergeleken met reguliere vleeskuikens, maar de gemiddelde ernst van coccidioseletsels is zelfs hoger bij BL1S kuikens tijdens deze piek. In andere leeftijdscategorieën vertoont de gemiddelde ernst van coccidioseletsels bij BL1S kuikens een vergelijkbaar patroon met die van reguliere vleeskuikens, met een aanzienlijke toename aan het einde van de productiecyclus.

De variaties in coccidiodruk gedurende de productieronde tussen de twee merken kuikens worden ook weerspiegeld in de I²-score. Bij reguliere kuikens is de I²-score het laagst tussen dag 21-28 en lager dan die van BL1S kuikens. Echter, tussen dag 29-36 is het omgekeerde het geval. In deze fase ligt de darmgezondheidsscore van BL1S meer dan 3 I²-punten lager dan die van reguliere vleeskuikens. Pas in de fase tussen dag 37-43 hebben beide merken een vergelijkbare I²-score, waarna deze opnieuw afneemt bij BL1S vanwege de toenemende coccidiodruk (Fig. 3).

HTSi levert niet alleen op gebied van darmgezondheid nieuwe inzichten, maar ook in het bewegingsstelsel. De voetzoolkwaliteit blijkt beter te zijn bij BL1S kuikens, maar er zijn ook zorgwekkende aspecten, zoals het loslaten van kraakbeen en het afbreken van femurkoppen.

Conclusie en Toekomstig Advies

Deze nieuwe inzichten tonen aan dat de darmgezondheid en het bewegingsapparaat bij trager groeiende kuikens niet altijd beter zijn dan bij reguliere kuikens. Er is aanzienlijke variatie tussen bedrijven en tijdens de ronde. Het consistent monitoren van kuikens geeft waardevolle inzichten in hun gezondheid, wat kan leiden tot aanpassingen in het gezondheidsmanagement. Coccidiose verloopt anders bij trager groeiende kuikens, en een aangepast preventieprogramma is vaak nodig. Dit kan leiden tot meer controle over groei, uniformiteit en voederconversie, wat uiteindelijk het bedrijfsrendement ten goede komt.

Bent u benieuwd naar het coccidioseverloop op uw bedrijf? Neem dan contact met ons op voor meer informatie en advies. Wij helpen u graag verder.