Moet u bij kalverdiarree de melk (tijdelijk) vervangen?

Diarree bij kalveren is een veelvoorkomend probleem dat kan leiden tot uitdroging en tekorten aan elektrolieten, als het niet goed wordt aangepakt. Een van de belangrijkste beslissingen is of u elektrolieten verstrekt in de melk(vervanger) of overschakelt op water met elektrolieten. Wetenschappers geven een genuanceerd antwoord^1,2,3,4.

Voordelen van doorgaan met melken tijdens diarree

Voedingsondersteuning: melk levert naast vocht essentiële voedingsstoffen (eiwitten, vitaminen, sporenelementen) die cruciaal zijn voor de groei en ontwikkeling van het kalf, zelfs tijdens ziekte. Door de melk te blijven voeren, kan worden voorkomen dat het kalf zwak en ondervoed raakt. Langdurig gebruik van water zonder voedingsondersteuning kan leiden tot zwakte en ondervoeding.

Energievoorziening: diarree put de energiereserves uit. Melk bevat met lactose een goed beschikbare energiebron, die het kalf kan helpen sneller te herstellen. Elektrolietenoplossingen bevatten meestal ook energiebronnen, maar niet genoeg om de behoefte bij het kalf te dekken.
Darmgezondheid: bepaalde componenten in melk ondersteunen de darmgezondheid en helpen bij het herstellen van de balans van de darmflora die tijdens diarree kan worden verstoord.
Gemakkelijkere overgang: terugschakelen naar melk na een periode van water kan soms moeilijk zijn. Kalveren vinden de smaak van elektrolietoplossingen minder aantrekkelijk dan melk, wat leidt tot een verminderde opname. Abrupte veranderingen in het dieet kunnen stress veroorzaken bij een reeds ziek kalf.

Nadelen van doorgaan met melken tijdens diarree

Osmotisch effect: lactose, de energiebron van melk, kan in sommige gevallen diarree verergeren omdat het water in de darmen trekt, waardoor de symptomen verergeren.

Verhoogde darmmotiliteit: sommige caseïne eiwitten in melk stimuleren de beweeglijkheid van de darm, waardoor de diarree in eerste instantie kan toenemen. Water met elektrolieten geeft tijdelijk rust aan de darmen.
Mogelijke voedingsbron voor ziekteverwekkers: als de diarree wordt veroorzaakt door bepaalde bacteriële infecties, kan melk een groeimedium zijn voor deze ziekteverwekkers, waardoor de ziekte mogelijk wordt verlengd.
Moeilijkheid bij het beoordelen van hydratatie: wanneer alleen water met elektrolieten worden toegediend, is het gemakkelijker om de vochtinname van het kalf te meten en te controleren en voor voldoende hydratatie te zorgen. Mengen met melk maakt die beoordeling moeilijker.

Conclusie

De beslissing om melk al dan niet te vervangen door water of elektrolieten tijdens kalverdiarree is complex. Er zijn verschillende benaderingen beschikbaar, elk met bijbehorende voor- en nadelen. Er is niet één beste aanpak en de beste actie hangt af van individuele omstandigheden en het advies van uw dierenarts. Uw dierenarts kan electrolieten adviseren voor in de (kunst)melk en voor in water, waaronder Replenish^M en/of HydraTabs®.

Replenish^M is een elektrolietenoplossing met natriumdiacetaat, -propionaat en –citraat als buffers. Daardoor kan het zowel in water als in de melk kan worden toegediend. U heeft dus de keuze tussen toediening via de melk of via water. De smakelijke oplossing heeft een donkere kleur, zodat u gemakkelijk ziet aan welke kalveren u dit moet geven. De dosering is 100 ml per kalf per dag. Dat komt overeen met 1x 100 ml in 2 liter water tussen de melkvoedingen, of 50 ml in elke melkvoeding. Flacon van 1,1L en 5L.

HydraTabs® zijn bruistabletten met elektrolieten en bicarbonaat als buffer. Bicarbonaat heeft een snel bufferende werking, maar kan enkel in water worden toegediend. In melk gaat het bicarbonaat uit HydraTabs® immers de lebmaagstremming verstoren. De smakelijke oplossing heeft een oranje kleur, zodat u gemakkelijk ziet aan welke kalveren u dit moet geven. Geeft 2 tabletten per kalf per dag. Eén tablet oplossen in 1 liter water van 37°C. Emmer met 20 tabletten.

BLUELITE® REPLENISH^M

Aanvullend dieetvoeder voor kalveren. Bijzonder voedingsdoel: Stabilisatie van de water- en elektrolytenbalans ter ondersteuning van de fysiologische spijsvertering. Analytische bestanddelen: vocht 40%, ruw eiwit 4,35%, ruwe vet 0,5%, ruwe celstof 0,5%, ruwe as 12,5%, natrium 3,3%, kalium 1,8%, chloride 2,77%. Samenstelling: Glucosestroop, dextrose, kaliumchloride, (suiker)bietenmelasse, natriumchloride. Additieven: Conserveermiddelen: E 331 Natriumcitraten 50000 mg/kg, 1a262 Natriumdiacetaat als azijnzuur 32800 mg/kg, 1k281 Natriumpropionaat als propionzuur 12716 mg/kg. Smaakstoffen: 2b17034 Glycine 25000 mg/kg. Gebruiksaanwijzing: In geval van risico op spijsverteringsstoornissen (diarree), tijdens en na die stoornissen. Aanbevolen gebruiksduur: van 1 tot 7 dagen. In water: Voeg per dag 100 ml BlueLite Replenish^M toe in 2 liter water (bij voorkeur warm water) tussen de melkvoedingen. In melk: Voeg per dag 50 ml BlueLite Replenish^M (halve hoeveelheiddosis) toe aan iedere melkvoeding (‘s ochtends en ‘s avonds). 100 ml = 136 g. Het gelijktijdige gebruik van verschillende organische zuren of zouten daarvan is gecontra-indiceerd wanneer een of meer daarvan aan of nabij het maximaal toegestane gehalte worden gebruikt. Droog bewaren tussen 2°C en 30°C.

BLUELITE C HYDRA TABS®

Aanvullend dieetvoeder voor kalveren. Bijzonder voedingsdoel: Stabilisatie van de water- en elektrolytenbalans ter ondersteuning van de fysiologische spijsvertering. Essentiële voedingskenmerken: de bruistablet bevat elektrolyten, gemakkelijk verteerbare koolhydraten en bicarbonaat voor buffercapaciteit. Analytische bestanddelen: Ruw eiwit 6,5%, ruw vet 0,6%, ruwe celstof 1,7%, ruwe as 16%, natrium 6,5%, kalium 1,09%, chloride 4,05%. Samenstelling: Lactose, natriumbicarbonaat, natriumchloride, kaliumchloride. Additieven: conserveermiddelen: 1a330 Citroenzuur 125000 mg/kg. Smaakstoffen: 2b17034 Glycine 40000 mg/kg. Gebruiksaanwijzingen: In geval van risico op spijsverteringsstoornissen (diarree), tijdens en na die stoornissen. 1 bruistablet oplossen in 1 liter water van 37°C en 2 maal daags toedienen gedurende 1-7 dagen. Aangemaakte oplossing binnen 24 uur gebruiken. De gelijktijdige toediening van melk aan dieren met een lebmaag moet vermeden worden. Het gelijktijdige gebruik van verschillende organische zuren of zouten daarvan is gecontra-indiceerd wanneer een of meer daarvan aan of nabij het maximaal toegestane gehalte worden gebruikt. Op kamertemperatuur, droog bewaren.

Elanco en het schuine balk logo zijn handelsmerken van Elanco of haar filialen. BlueLite C Hydra Tabs en BlueLite zijn handelsmerken van TechMix.