Pensverzuring op het spoor via vet/eiwitverhouding in de melk
Een vet/eiwitverhouding kleiner dan 1,1 wijst op pensverzuring
Pensverzuring treedt vaak op na het geven van een grote hoeveelheid sterk fermenteerbaar, koolhydraatrijk voer. Deze overbelasting kan leiden tot een overmatige productie van zuren in de pens1. Koeien met een vet-eiwitverhouding van minder dan 1,1 zijn verdacht van pensverzuring. De meeste softwaresystemen besteden hier aandacht aan.

Figuur 1: Vet/eiwitverhouding in de melk bij Lely Horizon: bij 7 dieren (rode pijl) is een indicatie voor pensverzuring

Figuur 2: Vet/eiwitverhouding in de melk bij CRV Dier: bij 5 dieren (rode cirkel) is een indicatie voor pensverzuring
Wat loopt er mis in de pens?
Wanneer je het rantsoen van de koeien te snel verandert, kunnen de pensbacteriën zich niet snel genoeg aanpassen.
- Pensmicroben hebben tijd nodig: de bacteriepopulatie moet tijd krijgen om zich aan te passen aan het verteren van grote hoeveelheden koolhydraten en het absorberen van de resulterende vluchtige vetzuren.
- Uitzicht van het rantsoen: als het voer te lange of onsmakelijke deeltjes bevat, kunnen koeien beginnen te sorteren, wat leidt tot een nog lagere vezelopname.
Wanneer aan koeien relatief te veel koolhydraten worden gevoerd in verhouding tot vezels, zullen ze minder kauwen en herkauwen. (Her)kauwen bevordert de speekselproductie, die veel bicarbonaat bevat dat de pens buffert en helpt de pH-niveaus te handhaven.
Voorkomen van pensverstoringen
Als de meeste van de koeien een laag vet-eiwitverhouding vertonen, werk dan samen met de voeradviseur of dierenarts om te bepalen:
- Is het rantsoen onvoldoende goed gemengd of kan er geselecteerd worden?
- Zijn er te veel snel verteerbare koolhydraten?
- Is het rantsoen te nat?
- Spelen omgevingsfactoren, zoals hittestress, een rol?
Verander je rantsoen al naar gelang je diagnose: mogelijk moet er meer structuur in het rantsoen of kan er beter gemengd worden. In sommige gevallen is het nuttig om een pensbuffer zoals natriumbicarbonaat toe te voegen.
Voor individuele koeien die een vet-eiwitverhouding kleiner dan 1,1 vertonen, vermijd om het hele rantsoen te veranderen. Behandel in plaats daarvan de koeien die verdacht worden van pensverzuring direct. Elanco adviseert om de pensbacteriën te ondersteunen met een aanzienlijke dosis levende gisten om pensverzuring effectief aan te pakken.
De kracht van levende gisten
Levende gisten creëren een zuurstofvrije omgeving die perfect is voor een robuust pensmicrobioom2. Ze helpen om:
- de pH te verhogen: levende gisten remmen melkzuurproducerende bacteriën en bevorderen de bacteriën die melkzuur gebruiken.
- de vezelvertering te verbeteren: levende gisten verbeteren de afbraak van vezels door het veranderen van bacteriële populaties en het verhogen van enzymatische activiteit in de pens.

Voor koeien die last hebben van pensverzuring, is het essentieel om ervoor te zorgen dat ze deze nuttige levende gisten binnenkrijgen. RYCaps® biedt een gemakkelijke methode voor toediening.
- Dagelijkse dosering: dien 1 capsule per dag toe gedurende 2-3 achtereenvolgende dagen tijdens situaties waarin de pensactiviteit afneemt.
- Stimuleer de pensactiviteit: RYCaps® helpt de pensactiviteit op peil te houden en verhoogt de pH, wat op zijn beurt de voeropname stimuleert.
- Wat zit erin?: RYCaps® bevat niet alleen levende gisten, maar ook 6 g niacine om de energie te verhogen en fermentatie extracten (direct gevoede microbials) om de pens efficiëntie te verbeteren.
- Golder HM, Lean IJ (2024) Invited review: ruminal acidosis and its definition – a critical review. J Dairy Sci 107, 10066-10098.
- Fonty G & Chaucheyras-Durand F (2006). Effects and modes of action of live yeasts in the rumen. Biologia, 61(6), 741-750.