Herken gezondheidsrisico’s in de transitieperiode met de Healthy Start Checklist
De meeste transitieproblemen bij koeien treden op in de eerste maand na het afkalven. Er zijn verschillende oorzaken voor deze problemen, die veelal hun oorsprong kennen in de periode vóór het afkalven. De Healthy Start Checklist helpt u en uw dierenarts om de gezondheidsrisico’s van de transitiekoe te herkennen. U kunt de checklist ook gebruiken om het management van de koppel te evalueren en veranderingen te monitoren.
De checklist bestaat uit drie delen: Huisvesting, Koefactoren en Voeding & Water. Daarbinnen zijn verschillende onderdelen benoemd waaraan u een score van groen, oranje of rood kunt toekennen. De kleur hangt samen met het risico voor de koe. Groen is weinig risico en rood geeft een hoog risico aan.
Waar let u op bij huisvesting?
- Stabiele droogstandsgroep(en) - Koeien tussen groepen verplaatsen kan tot stress en onrust leiden, omdat de hiërarchie telkens wordt verstoord.
- Ruimte aan het voerhek - Onvoldoende ruimte aan het voerhek beperkt de inname van droge stof: minstens 75 cm voerheklengte per dier is de norm.
- Koecomfort - Een zacht ligbed van minstens 1,80 m lang en minstens 70 cm kopruimte. Een schoftboom die het mogelijk maakt dat de koe vierkant in de box staat.
- Temperatuur/ventilatie - hittestress, wat al optreedt vanaf 20 graden Celsius, kan een aanzienlijke impact hebben op de drogestofopname. Manieren om de warmte te bestrijden zijn onder meer tunnelventilatie en het gebruik van ventilatoren en waterkoelsystemen.
Welke koefactoren zijn van belang voor het inschatten van gezondheidsrisico’s?
- De Body conditie score (BCS) - Een BCS die groter is dan 3,5 leidt tot een verhoogd risico op ketose in vergelijking met koeien met een gewenste conditiescore vanaf 3,0 tot en met 3,5 voor het afkalven.
- Tweelingdracht - Bij een tweelingdracht ligt de energiebelasting van de koe veel hoger, waardoor een verhoogd risico ontstaat op diverse aandoeningen na het afkalven.
- Bewegingsscore - Kreupele koeien hebben een lagere drogestofopname.
- pH van de urine – Door de pH van de urine te meten, kunt u checken of uw strategie, nl. de koe te verzuren met anionische zouten, is geslaagd. De pH mag niet hoger zijn dan 6,5-7,0.
- Index transitieaandoeningen - Ziekteregistratie van de veestapel is een belangrijke manier om het voorkomen van ziektes rond het afkalven te monitoren. Het is daarbij wel van het grootste belang dat per aandoening standaarddefinities worden gemaakt die een vergelijking van jaar tot jaar mogelijk maken.
Waar let u op bij het geven van voeding en water?
- Voerbeleid – Een uitgebalanceerd, ad libitum Volledig Gemengd Rantsoen (VGR) is de norm.
- Voerkwaliteit - Het droogstandsrantsoen moet smakelijk zijn; dat wil zeggen vrij van rotting en broei en zeker geen resten van de melkkoeien.
- Onderhoud voergang – Voorzie uw transitiekoeien ook van dagelijks vers voer.
- Pensvulling - De pens van een droge koe moet zeer goed gevuld zijn. Dit ziet u in de linkerflank. Een pensscore van 4 of 5 is de norm.
- (Vastzet-)voerhek – het (jong)vee is goed aangewend; transitiekoeien worden <1 uur per dag vastgezet.
- Voerfrequentie/toegankelijkheid van het voer - Door het voer regelmatig aan te duwen, is het voer altijd beschikbaar voor de koe. Koeien mogen in de transitieperiode namelijk nooit zonder voer komen te zitten.
- Restvoer - De aanwezigheid van minstens 5 % restvoer, wanneer opnieuw wordt gevoerd, zorgt ervoor dat de dieren steeds voer ter beschikking hebben.
- Vezelgehalte - Een rantsoen met een goed vezelgehalte garandeert een hoge pensvulling door de transitieperiode heen. Zorg er wel voor dat aan alle energiebehoeften wordt voldaan.
- Toegang tot water - Minstens 10 cm waterbaklengte en minstens 2 waterpunten per groep zijn de beste garantie voor een goede drinkwatervoorziening. Gebrek aan schoon en fris water leidt tot een verminderde drogestofopname.
Ken de risico’s voor uw veestapel en voorkom problemen door beter management.
Vraag uw dierenarts naar de Healthy Start Checklist!
