Inzichten in gezondheid van pluimvee door consequente monitoring

De consequente monitoring van de gezondheid van pluimvee, leert ons veel over het de gezondheid van vleeskuikens en welke praktijken bijdragen aan gezondheidszorg en coccidiosepreventie. Het onderzoeksprogramma HTSi van Elanco biedt inzichten in de prestaties van BL1S kuikens, zowel bij zieke als bij (ogenschijnlijk) gezonde kuikens.

Het nut van consequent monitoren.

Begin 2023 heeft Elanco een samenwerking opgezet met een aantal bedrijfseigen dierenartsen voor de monitoring van de gezondheid van kuikens via het HTSi platform. Inmiddels zijn er in België en Nederland bijna 2.000 kuikens beoordeeld².

HTSi is een monitoringsplatform dat gevoed wordt vanuit ruim 54 landen. Kuikens worden op uniforme wijze beoordeeld op een groot aantal gezondheidskenmerken. Het volume en de standaardisering maken het mogelijk om vergelijkingen te maken op bedrijfsniveau (over tijd en tussen stallen) maar ook tussen bedrijven in binnen- en buitenland. De HTSi werkwijze is gevalideerd. Dat betekent dat een betere of slechter HTSi score ook daadwerkelijk iets zegt over het technisch en financieel resultaat van de bedrijven¹. 

Wat leren we nu uit de monitoringsresultaten bij deze 2000 kuikens in de Benelux?

Gestandaardiseerd onderzoeken van gezondheid pluimvee maakt vergelijken mogelijk

In de meeste gevallen wordt de mening van dierenartsen gevraagd als er op een bedrijf daadwerkelijk iets aan de hand is. Er wordt autopsie uitgevoerd en aan de hand van de verkregen inzichten een behandelplan opgesteld. HTSi is daar echter niet voor bedoeld. Bij HTSi zijn we niet speciaal op zoek naar bedrijven waar problemen zijn. Juist door consequent dieren te beoordelen zonder een specifieke aanleiding, krijg je een globaal inzicht in de gemiddelde gezondheidssituatie van de dieren. Het is interessant om te beoordelen of deze situatie verschilt tussen regio’s, verandert in de tijd of bijvoorbeeld tussen houderijsystemen of kwaliteitsconcepten anders verloopt. Dit leert ons of we onder bepaalde omstandigheden of in bepaalde periodes de dieren anders moeten behandelen of beschermen. Daarnaast laat het ook toe om de impact van genomen maatregelen op te volgen op een onderbouwde manier.

Gezondheidsscore indicator voor rendement

Als we kijken naar de gemiddelde score, voor bijvoorbeeld luchtwegen (RI-score) of darmgezondheid (I2 score) dan scoren we in België en Nederland vrij goed. Dat is ook niet gek. De kwaliteit van de stallen en het bedrijfsmanagement in Benelux is van een hoog niveau. Veruit de meeste dieren worden bijvoorbeeld op één of andere manier beschermd tegen coccidiose. En de kwaliteit van het voer is van een hoog niveau. Zoomen we echter in op de verschillen tussen bedrijven, dan zien we ineens veel meer dynamiek. Sommige bedrijven doen het uitstekend en komen heel dicht bij een optimaal resultaat. Met een darmgezondheidsscore (I2) van 98 mag je vaststellen dat er weinig coccidiosedruk is en dat de veehouder dit onderdeel goed onder controle heeft. Andere veehouders scoren echter veel minder goed.  We zien scores van 88 of 89, wat lager is dan de kritische ondergrens van 90. Dit betekent niet altijd dat er een acuut probleem is. Het betekent wel dat er (mogelijk onzichtbare) darmgezondheidsproblemen zijn met het risico op slechtere technische en financiële resultaten als gevolg. Voor de veehouder is dat aanleiding om te onderzoeken hoe hij coccidiosedruk omlaag kan brengen, en daarmee een betere darmgezondheidsscore kan bereiken. Voor een dierenarts of een mengvoerbedrijf kan een lage gezondheidsscore aanleiding zijn om klanten hierop te attenderen en hen te helpen. Natuurlijk met in achtneming van alle discretie en anonimiteit.

Afbeelding voorbeeld mengvoerbedrijf met individuele klanten geanonimiseerd²

Verschillen tussen BL1S kuikens en regulier

Wat wij als Elanco ook bijzonder interessant vinden is om te leren of reguliere kuikens zich anders gedragen dan bijvoorbeeld traaggroeiende BL1S kuikens. Want niet alleen is hier sprake van een ander ras, maar ook van andere huisvesting en ander (voer)management. In de praktijk horen we veelal dat deze traaggroeiende dieren veel weerbaarder zijn dan reguliere kuikens. Als we echter de door onze praktijkdierenartsen aangeleverde informatie analyseren blijkt dat toch niet het geval. We merken op dat traaggroeiende kuikens met betrekking tot coccidiose later, langer en meer afwijkingen laten zien². Dat betekent niet dat die dieren klinisch ziek zijn, maar het kan wel betekenen dat deze kuikens wellicht op een betere of andere manier beschermd moeten worden tegen coccidiose. Een lagere darmgezondheidsscore gaat namelijk gepaard met minder goede technische resultaten en dus verlies van rendement, en een verminderd welzijn.

Afbeelding met gemiddelde coccidiose letselscore (TMLS) grafiek regulier vergeleken met BL1S, 2023²

HTSi monitoring inzetten voor darmgezondheid

Het onderzoeken van 2.000 kuikens levert belangrijke inzichten op. Hoe meer kuikens onderzocht worden, hoe groter de HTSi dataset en hoe meer inzichten hieruit gehaald kunnen worden. Als we als sector vinden dat deze manier van monitoren een belangrijke bijdrage levert aan het inzichtelijk maken van de (darm)gezondheid van vleeskuikens, dan hebben we baat bij grotere aantallen. De investering per deelnemend bedrijf is beperkt. Het rendement kan echter significant zijn. Zowel pluimveehouders, dierenartsen, mengvoerbedrijven als slachterijen kunnen voordeel halen uit het monitoren van de vleeskuikens via het HTSi platform. De verkregen inzichten kunnen over de hele breedte van de keten bijdragen aan een rendabele en gezonde sector met een hoge mate van dierenwelzijn.

Als u hier meer over wil weten of u zich afvraagt hoe dit bij uw bedrijf of uw klanten kan werken, aarzel dan niet om contact op te nemen met het pluimveeteam van Elanco via onderstaande gegevens. Met inachtneming van de privacy, willen we u graag helpen om meer inzicht te krijgen in pluimveegezondheid.