Ketoza jest częstym problemem wśród bydła mlecznego w okresie wczesnej laktacji. Zwiększone zapotrzebowanie na glukozę i wynikająca z niego zwiększona mobilizacja tłuszczu w tym czasie odgrywa znaczącą rolę w rozwoju ketozy. Bez właściwej diagnozy i leczenia, ketoza może spowodować znaczne straty finansowe dla producentów i negatywnie wpłynąć na zdrowie i dobrostan stada. W tym artykule omawiamy wiele sposobów, dzięki którym producenci mogą rozpoznać i leczyć ketozę w swoich gospodarstwach. Przyglądamy się również różnym opcjom zarządzania dostępnym w celu ograniczenia występowania tego stanu w przyszłości.
Przyczyny ketozy u bydła mlecznego
Ketoza u bydła mlecznego występuje przede wszystkim w pierwszych sześciu tygodniach laktacji1,2. W tym czasie zwiększone zapotrzebowanie na energię powoduje ujemny bilans energetyczny. W efekcie organizm krowy zaczyna rozkładać i mobilizować zapasy tłuszczu. Produktem tego rozpadu tłuszczu jest wzrost ilości niezestryfikowanych kwasów tłuszczowych (NEFA). Wątroba wykorzystuje te kwasy tłuszczowe do produkcji glukozy. Jednakże, gdy istnieje zwiększone zapotrzebowanie na glukozę, duża część NEFA jest przekształcana w ketony3. Chociaż dokładna patogeneza ketozy nie jest w pełni zrozumiała, połączenie zwiększonej mobilizacji tłuszczu i zapotrzebowania na glukozę podczas wczesnej laktacji jest podstawowym czynnikiem rozwoju choroby2.
Około 2-15% bydła mlecznego doświadcza klinicznej ketozy w ciągu pierwszych 60 dni laktacji2,3. Jednakże liczba ta jest bardzo zmienna w poszczególnych stadach, a jeszcze większy odsetek doświadcza subklinicznej ketozy. Ze względu na korelację z ujemnym bilansem energetycznym, zarządzanie stadem może odgrywać znaczącą rolę w występowaniu tej choroby. Krowy z wyższą oceną kondycji ciała, a co za tym idzie z większymi zapasami tłuszczu, są narażone na zwiększone ryzyko rozwoju ketozy we wczesnej laktacji. W związku z tym, zarządzanie żywieniem w okresie przejściowym ma kluczowe znaczenie.
Krowy z ketozą zazwyczaj doświadczają zmniejszonej produkcji mleka, utraty wagi i słabych wyników rozrodu. Są one również narażone na większe ryzyko rozwoju innych schorzeń, takich jak przemieszczenie trawieńca i metritis1,2,3. Są to nie tylko poważne problemy związane z dobrostanem zwierząt; ketoza może mieć również znaczne skutki finansowe dla gospodarstwa i jego rentowności. Leczenie ketozy będzie skutkowało zwiększonymi wydatkami na leczenie, podczas gdy spadki produkcji mleka i wskaźników poczęć mogą ograniczyć przyszłe zyski.
Zarządzanie ketozą na farmie mlecznej
Jeśli chodzi o zarządzanie ketozą, wczesne wykrycie objawów jest krytyczne. Najczęstsze objawy ketozy to zmniejszony apetyt, depresja, senność i brak wypełnienia żwacza. W niektórych przypadkach krowy mogą wykazywać objawy odpowiadające zaburzeniom centralnego układu nerwowego. Objawy te obejmują nieprawidłowe lizanie lub żucie, brak koordynacji, agresję i beczenie.
Chociaż wszystkie te objawy mogą pomóc w identyfikacji klinicznych przypadków ketozy, pozostaje wiele pytań dotyczących korelacji między objawami a ciężkością choroby. Aktualne badania sugerują, że nie ma korelacji pomiędzy poziomem ketonów a nasileniem objawów. W rzeczywistości, niektóre badania wskazują, że 80-90% krów z wysokim poziomem ketonów nie wykazuje klinicznych objawów choroby1 . Krowy te mają tak zwaną subkliniczną ketozę. Mimo, że objawy kliniczne nie są widoczne, wysoki poziom ketonów nadal wpływa na ich ogólną wydajność. Brak identyfikacji tych subklinicznych przypadków może uniemożliwić krowom osiągnięcie ich pełnego potencjału.
Wysoka częstotliwość występowania choroby podklinicznej sprawia, że badania są niezbędne. Na szczęście dostępnych jest kilka opcji, które pomagają producentom w identyfikacji krów cierpiących na ketozę. Testy po stronie krowy pozwalają producentom zidentyfikować krowy z wysokim poziomem ketonów poprzez badanie próbek krwi lub mleka. Ponieważ pobieranie krwi wymaga dodatkowego szkolenia personelu, Keto-Test firmy Elanco jest świetną opcją testowania po stronie krowy. Keto-Test składa się z małego paska testowego, który jest zanurzany w próbce mleka. Wysoki poziom ketonów w mleku powoduje zmianę koloru na pasku testowym, dzięki czemu diagnoza ketozy jest szybka i łatwa.
Po zidentyfikowaniu krów z ketozą należy zastosować odpowiednie leczenie. Leczenie ketozy skupia się na poprawie poziomu glukozy w organizmie i obniżeniu poziomu ketonów.
Zapobieganie ketozie
Zarządzanie żywieniem ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu ketozie. Podczas późnej laktacji, krowy często doświadczają przyrostu masy ciała i wzrostu zapasów tłuszczu. Modyfikacja żywienia może zapobiec temu zjawisku i ukierunkować podaż energii na produkcję mleka zamiast odkładania tłuszczu. Kiedy krowy wchodzą w okres zasuszenia, wysiłki żywieniowe mające na celu obniżenie oceny kondycji ciała są często zbyt późne i nieskuteczne.
W ostatnich trzech tygodniach ciąży, krowy zazwyczaj doświadczają spadku pobrania paszy. Zamiast skupiać się na kondycji ciała, zarządzanie żywieniem w tym okresie przejściowym powinno koncentrować się na minimalizacji redukcji pobrania i utrzymaniu dziennego zapotrzebowania na energię. Podczas gdy zwiększone wymagania laktacji mogą nadal skutkować ujemnym bilansem energetycznym, każde zmniejszenie luki w bilansie energetycznym może zmniejszyć ryzyko wystąpienia ketozy.
Ponieważ zarządzanie żywieniem podczas późnej ciąży jest szczególnie trudne, dodatkowe narzędzia mogą pomóc producentom w zapobieganiu ketozie.
Strategie zwiększania podaży energii:
1.) ZARZĄDZANIE: czy zapewniamy warunki do jedzenia?
2.) Zwiększenie ilości propionianu dostępnego poprzez dietę
- Suplementy, koncentraty (ryzyko kwasicy żwacza)
-Glikol propylenowy i glicerol (tylko 46% PG podawanego przez przeżuwaczy można było przypisać zwiększonemu wychwytowi wątrobowemu PG4; Glicerol nie jest skuteczny w zapobieganiu ketozie)5
3.) Mobilizacja tkanki tłuszczowej - regularna kontrola BCS
4.) Zmiana populacji drobnoustrojów w żwaczu
Podsumowanie
Poprawa zdrowia i wydajności bydła zawsze będzie najwyższym priorytetem w przemyśle mleczarskim. Ketoza jest istotnym problemem zdrowotnym dla krów mlecznych we wczesnej laktacji, a zarządzanie żywieniem odgrywa zasadniczą rolę w ograniczaniu występowania tej choroby. W związku z postępem w zapobieganiu ketozie, wczesne wykrywanie i leczenie pozostają kluczowe. Poprzez wprowadzenie odpowiednich zmian w zarządzaniu w celu zwalczania ketozy, producenci mogą poprawić zdrowie stada i rentowność swoich gospodarstw.
Referencje
1. Amaral Phillips, D.M. (n.d.) ‘Treatments for dairy cows with ketosis’, College of Agriculture, Food and Environment, Department of Animal & Food Sciences. Available at: https://afs.ca.uky.edu/content/treatments-dairy-cows-ketosis.
2. Baird, G.D. (1982) ‘Primary ketosis in the high-producing dairy cow: clinical and subclinical disorders, treatment, prevention, and outlook’, J Dairy Science 65(1):1-10. Available at: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7042782/.
3. Yang, W., Zhang, B., Xu, C. et al (2019) ‘Effects of Ketosis in Dairy Cows on Blood Biochemical Parameters, Milk Yield and Composition, and Digestive Capacity’, J Vet Res 63(4): 555–560. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6950442/.
4. Kristensen NB, 2007. Ruminal and intermediary metabolism of propylene glycol in lactating Holstein cows. Journal of Dairy Science.1-4
5. Trabue S et al., 2007. Ruminal fermentation of propylene glycol and glycerol. Journal of Agricultural and Food Chemistry 55: 7043-7051
EM-PL-23-0038