Kokcydioza prosiąt
Kokcydioza jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia jelit świń. Kokcydioza wywołana przez gatunek Cystoisospora suis jest szczególnie rozpowszechniona u prosiąt; jest ona w rzeczywistości jedną z najczęstszych przyczyn biegunki u prosiąt w wieku 5-15 dni. Kokcydia z rodzaju Eimeria spp. mogą również odgrywać rolę w kokcydiozie świń, ale jest to problem bardziej powszechny u dorosłych osobników.1
Jeśli nie jesteś pewien, czy w Twoim gospodarstwie występuje problem kokcydiozy, nie jesteś sam. Kokcydioza świń jest powszechnie uznawana za chorobę niedostatecznie diagnozowaną, a większość hodowli świń podejrzewa się o występowanie kokcydiozy w pewnym stopniu. Badanie przeprowadzone w 2011 r. w Ontario wykazało, że w 70% hodowli trzody chlewnej występuje pewien poziom kokcydiozy u prosiąt, przy czym dotyczy to 26% badanych miotów.2 Niezależnie od tego, czy stwierdzono obecność kokcydiozy w Twoim stadzie, można założyć, że może ona mieć wpływ na sytuację, zwłaszcza jeśli nie podejmujesz proaktywnych działań mających na celu ograniczenie występowania kokcydiozy.
Przenoszenie kokcydiozy
Zrozumienie sposobów przenoszenia kokcydiozy jest niezbędne do ograniczenia jej rozprzestrzeniania się w gospodarstwach utrzymujących świnie. Kokcydioza rozprzestrzenia się na drodze kałowo-oralnej; oocysty kokcydiów są wydalane z kałem zarażonych prosiąt, a następnie spożywane przez inne osobniki w grupie. Niektóre oocysty mogą być przekazywane przez lochy, ale większość oocyst w środowisku kojca porodowego została wydalona przez inne młode prosięta.1
Wysoce zaraźliwy charakter kokcydiozy wynika w dużej mierze z właściwości oocyst. Wprawdzie oocysty nie są zdolne do wywołania choroby, zaraz po ich wydaleniu z kałem, to jednak pod wpływem szeregu czynników środowiskowych po pewnym czasie przyjmują formę inwazyjną.3 Oocysty mogą zostać natychmiast połknięte przez inne prosięta lub mogą pozostać obecne w środowisku przez długi okres czasu. W rzeczywistości oocysty kokcydiów mogą być obecne w środowisku do 10 miesięcy1 , zarażając kolejne prosięta i utrwalając łańcuch chorobowy.
Po połknięciu, oocysty kokcydiów są w stanie szybko doprowadzić do rozprzestrzeniania się inwazji. Nowo zarażone prosię może rozpocząć wydalanie oocyst już po pięciu dniach4 , co prowadzi do szybkiego szerzenia się kokcydiozy w stadzie.
Skutki występowania kokcydiozy
Cystoisospora suis jest najczęściej spotykana u prosiąt w wieku od 5 do 15 dni, ze wzrostem przypadków w wieku 7-10 dni.1 Zarażone prosięta wykazują pastowatą lub wodnistą biegunkę, która może mieć kolor od białego do żółtego. Dotknięte osobniki nie przybierają na wadze, ponieważ nie są w stanie przyswajać składników odżywczych z treści pokarmowej w jelitach.
Śmiertelność w przypadku niepowikłanej kokcydiozy jest zazwyczaj niska, ale może wzrosnąć z powodu współzakażenia E. coli lub rotawirusem. Jednakże, nawet łagodne lub subkliniczne zakażenia mogą mieć znaczący wpływ na dotknięte nimi prosięta. Kokcydioza prowadzi do zmniejszenia integralności jelit, zmniejszając ilość składników odżywczych, które świnie mogą wchłonąć przez jelito. Skutkuje to niższym tempem wzrostu, gorszym współczynnikiem wykorzystania paszy (FCR) i niższą wagą odsadzeniową.4 Może to wpływać na wyniki produkcji - świnie, które muszą być poddane ubojowi w starszym wieku, podnoszą zużycie paszy i koszty żywienia.
Diagnostyka i leczenie
Kokcydioza jest zazwyczaj rozpoznawana na podstawie badania kału pod mikroskopem. W niektórych przypadkach rozpoznania dokonuje się podczas sekcji zwłok, na podstawie obecności zgrubiałych ścian jelit z martwiczymi nalotami. Dostępne są również rzadziej stosowane specjalistyczne testy diagnostyczne, takie jak testy antygenowe ELISA oraz testy PCR.1
Podczas leczenia kokcydiozy istnieje kilka możliwości. Dawniej kokcydioza była leczona poprzez wielokrotne podawanie antybiotyków z grupy sulfonamidów. Obecnie jednak większość lekarzy weterynarii zaleca leczenie kokcydiozy świń za pomocą toltrazurilu. Toltrazuril jest niezwykle skuteczny, a ponadto jest wygodny w stosowaniu.5 Jednorazowe leczenie toltrazurilem może zmniejszyć częstość występowania biegunek, ograniczyć wydalanie oocyst do środowiska. Jest to bardzo skuteczna kontrola omawianego problemu.
Zapobieganie
Skuteczne zarządzanie kokcydiozą skupia się na dwóch zasadach: higienie w stadzie i leczeniu wszystkich zarażonych świń.
Przestrzeganie zasad higieny jest niezbędne do ograniczenia zanieczyszczenia środowiska w porodówkach. Kojce porodowe powinny być dezynfekowane parą wodną lub środkami dezynfekcyjnymi posiadającymi odpowiednie wskazania, ponieważ tylko te metody dezynfekcji są w stanie zwalczyć oporne oocysty kokcydiów, które mogą utrzymywać się w środowisku. Ponadto wszystkie lochy powinny być czyszczone przed wejściem do porodówki, aby uniknąć wprowadzenia oocyst kokcydiów do środowiska. Kontrola dostępu personelu oraz zapewnienie czystości butów i innych przyborów może również odgrywać rolę w ograniczaniu przenoszenia kokcydiozy.1
Dodatkowo, wszystkie prosięta powinny być leczone, nawet te nie wykazujące wyraźnych objawów kokcydiozy. Zarażone prosięta wydalają duże ilości oocyst do środowiska, co umożliwia szybkie rozprzestrzenianie się choroby w stadzie. Ważne jest, aby pamiętać, że oocysty mogą być obecne w kale, zanim pojawi się wyraźna biegunka.3 Leczenie wszystkich prosiąt w grupie minimalizuje liczbę świń wydalających oocysty, zmniejszając poziom kontaminacji środowiska na porodówce.
Podsumowanie
Kokcydioza jest niedostatecznie diagnozowanym problemem jelitowym o znaczących skutkach, nawet u prosiąt z brakiem wyraźnych objawów chorobowych. Zarażenie czyni prosięta bardziej podatnymi na inne choroby przewodu pokarmowego, a także ogranicza wzrost wydajności produkcji. Skuteczna kontrola kokcydiozy polega na przyjęciu efektywnych strategii bioprotekcji i skutecznego leczenia.
Pobierz dodatkowo Elanco Pig Academy - Kokcydioza
Referencje:
1) Coccidiosis (2021) https://www.pigprogress.net/topic/coccidiosis
2) Aliaga-Leyton, A., Webster, E., Friendship, R., Dewey, C., Vilaça, K., & Peregrine, A. S. (2011). An observational study on the prevalence and impact of Isospora suis in suckling piglets in southwestern Ontario, and risk factors for shedding oocysts. The Canadian veterinary journal = La revue veterinaire canadienne, 52(2), 184-188.
3) Worliczek, H.L., Buggelsheim, M., Saalmueller, A., Joachim, A. (2007). Porcine isosporosis: Infection dynamics, pathophysiology and immunology of experimental infections. Wiener Klinische Wochenschrift, 119[suppl 3], 33-39.
4) Shrestha, A., Abd-Elfattah, A., Freudenschuss, B., Hinney, B., Palmieri, N., Ruttkowski, B., Joachim, A. (2015). Cystoisospora suis – A Model of Mammalian Cystoisosporosis. Frontiers in Veterinary Science, 2:68.
5) Joachim, A., Mundt, H. C. (2011). Efficacy of sulfonamides and Baycox® against Isospora suis in experimental infections of suckling piglets. Parasitology research, 109(6), 1653-1659.
EM-PL-23-0042
